Quần đảo và các khu vực ven biển có sở hữu một văn hóa và truyền thống đặc biệt, do ảnh hưởng của môi trường sống và cuộc sống gắn liền với biển.
Quần đảo và các khu vực ven biển luôn mang trong mình một văn hóa và truyền thống đặc biệt, được hình thành và phát triển từ sự tương tác của con người với môi trường sống và cuộc sống gắn liền với biển. Người dân sinh sống tại các quần đảo và khu vực ven biển có mối quan hệ chặt chẽ với biển cả. Biển không chỉ là nguồn sống tài nguyên quan trọng mà còn là nguồn cảm hứng không tưởng cho đời sống văn hóa và truyền thống của họ. Văn hóa và truyền thống ở những nơi này thường xoay quanh các hoạt động thuỷ sản, nghề đánh bắt hải sản và lặn biển. Từ những ngày xa xưa, con người đã hình thành những phong tục, lễ hội và nghi thức riêng biệt để tôn vinh biển cả và các hồn linh biển. Đến ngày nay, những nét đặc trưng của văn hóa và truyền thống này vẫn tồn tại và được truyền lại qua các thế hệ. Các lễ hội biển, diễn ra vào những ngày lễ quan trọng, như hội đền Cá Ông tại xứ Nghệ, hội Đuống Phu Yên hay các lễ hội dân gian ven biển, là nơi con người có cơ hội khoe sắc văn hóa và truyền thống đặc biệt của mình. Môi trường sống và cuộc sống gắn liền với biển đã tạo nên một văn hóa độc đáo và phong phú. Nó không chỉ thể hiện qua các loại hình nghệ thuật, âm nhạc, văn chương mà còn bao gồm cả ẩm thực và nền văn hoá vật thể. Những món ăn từ hải sản tươi ngon với hương vị độc đáo đã trở thành biểu tượng không thể thiếu trong bữa cơm gia đình và du lịch đến những vùng biển. Với mọi người, biển cả không chỉ là một phần quan trọng của cuộc sống hàng ngày mà còn là nguồn cảm hứng để tạo ra những giá trị văn hóa và truyền thống đặc biệt. Quần đảo và các khu vực ven biển là những điểm sáng của văn hóa Việt Nam, mang lại sự đa dạng và phong phú cho quốc gia này.
Người dân vùng biển thường sinh sống bằng nghề đánh cá, nuôi trồng hải sản và chế biến các sản phẩm từ biển như mực, tôm, cá. Đây là nghề truyền thống đã tồn tại trong hàng trăm năm và góp phần quan trọng vào nền kinh tế địa phương.
Người dân vùng biển thường sinh sống bằng nghề đánh cá, nuôi trồng hải sản và chế biến các sản phẩm từ biển như mực, tôm, cá. Đây là một nghề truyền thống đã tồn tại trong hàng trăm năm và có vai trò quan trọng trong nền kinh tế địa phương. Mỗi sáng sớm, khi mặt trời vừa mới lên, ngư dân đã chuẩn bị sẵn bước chân đi ra khơi. Trên những chiếc thuyền nhỏ, họ trải qua những giờ phút căng thẳng, hái hoa hồng và rủi ro trên biển để kiếm sống. Màn mắt của họ luôn đắm chìm trong biển cả, đọc hiểu được mỗi động tác của sóng, gió, đánh cá bằng lòng yêu biển mãnh liệt. Khi chúng quay về bờ, nhìn thấy nụ cười hào hứng trên khuôn mặt ngư dân, ta biết rằng họ đã mang về những thành công sau một ngày vất vả trên biển. Ngoài việc đánh bắt cá, người dân vùng biển còn nuôi trồng hải sản như tôm, cá hồi và nhiều loại hải sản khác để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Họ đã biết tận dụng tài nguyên từ biển, xây dựng các hệ thống nuôi tôm, cá hiện đại, đảm bảo sự phát triển bền vững cho nghề này. Việc nuôi trồng hải sản không chỉ giúp gia tăng thu nhập cho ngư dân mà còn bảo vệ môi trường biển, duy trì nguồn tài nguyên tái tạo và đóng góp vào nền kinh tế địa phương. Thành quả từ việc đánh bắt cá và nuôi trồng hải sản không chỉ dừng lại ở giai đoạn ban đầu. Người dân vùng biển còn có khả năng chế biến các sản phẩm từ biển như mực, tôm, cá để tạo ra các sản phẩm đặc sản mang đậm hương vị vùng biển. Các quán ăn, nhà hàng trong và ngoài khu vực đều mong muốn sở hữu các sản phẩm chất lượng từ biển được chế biến từ tay khéo léo của người dân nơi đây. Điều này đồng nghĩa với việc bổ sung nguồn thu nhập cho ngư dân và làm phong phú nền văn hóa ẩm thực của vùng biển. Người dân vùng biển thông qua nghề đánh cá, nuôi trồng hải sản và chế biến các sản phẩm từ biển không chỉ đáp ứng nhu cầu sinh kế mà còn duy trì và phát triển nền kinh tế địa phương. Họ là những người góp phần xây dựng, bảo vệ và phát triển vùng biển - một tài nguyên vô giá của đất nước.
Ngoài ra, người dân vùng biển cũng có những truyền thống văn hóa riêng biệt. Chẳng hạn, lễ hội đánh bắt cá, lễ rước mẹ nước hay múa rối nước là những hoạt động văn hóa truyền thống thu hút du khách đến tham gia.
Ngoài ra, người dân vùng biển cũng có những truyền thống văn hóa riêng biệt. Chẳng hạn, lễ hội đánh bắt cá là một trong những hoạt động văn hóa đặc biệt thu hút sự quan tâm của du khách. Trong lễ hội này, người dân sẽ tổ chức các cuộc đua thuyền, tranh tài đánh bắt cá để tìm kiếm nguồn sống từ biển. Đây không chỉ là một hoạt động truyền thống mà còn mang ý nghĩa tôn vinh công lao của ngư dân và hy vọng vào một năm đầy bội thu. Lễ rước mẹ nước cũng là một nét văn hóa độc đáo mà người dân vùng biển thường tổ chức vào ngày đầu năm mới. Trong lễ hội này, người dân sẽ thực hiện lễ rước mẹ nước đi qua các làng, thôn, trao đổi lời chúc phúc và cầu mong một năm mới an lành, bình yên và đầy đủ nguồn nước. Đây cũng là dịp để người dân gửi lời tri ân đến mẹ nước, nguồn sống gắn bó với cuộc sống hàng ngày của họ. Múa rối nước là một nghệ thuật biểu diễn truyền thống mang tính địa phương. Trong múa rối nước, các nhân vật được làm bằng gỗ, tre nhỏ và màu sắc tươi sáng được điều khiển bằng dây và nhảy múa trên mặt nước. Bằng cách điều khiển những nhân vật này, người biểu diễn sẽ kể các câu chuyện dân gian, lịch sử hay những truyền thuyết vùng biển. Múa rối nước không chỉ giúp du khách hiểu thêm về văn hóa địa phương mà còn mang lại niềm vui, sự kì thú cho người xem. Những hoạt động văn hóa truyền thống này không chỉ thu hút du khách đến tham gia mà còn đóng góp vào việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của vùng biển. Ngoài ra, chúng còn là cầu nối gắn kết giữa người dân và du khách, tạo nên một không gian văn hóa đa dạng và phong phú.
Văn hóa ẩm thực cũng là một phần không thể thiếu của người dân vùng biển. Các món ăn từ hải sản được chế biến theo phong cách đặc trưng, tạo nên hương vị độc đáo và hấp dẫn.
Văn hóa ẩm thực là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của người dân vùng biển. Những người ở đây đã có từ lâu đam mê và tìm hiểu cách chế biến các món ăn từ hải sản theo phong cách đặc trưng của vùng biển. Những món ăn từ hải sản như cá, tôm, cua, sò... được chế biến thành những món ngon ngọt, đậm đà và tinh tế. Với khả năng biến tấu linh hoạt, người dân vùng biển đã tạo ra những món ăn độc đáo và hấp dẫn. Trên bàn ăn, bạn có thể thấy những món cá kho, tôm rim, cua rang me, sò điệp hấp... Từng món ăn mang đậm chất vị biển, hòa quyện cùng các loại gia vị đặc trưng như muối, tiêu, ớt, đường, mắm, lá chanh... tạo nên hương vị độc đáo, gây thèm thuồng cho bất kỳ ai thưởng thức. Các món ăn biển không chỉ đơn thuần là món ăn mà còn là niềm tự hào văn hóa của người dân vùng biển. Những bí quyết chế biến được truyền từ đời này sang đời khác, là di sản văn hóa ẩm thực của dân tộc. Với hương vị đặc trưng và hấp dẫn, ẩm thực vùng biển thu hút nhiều du khách đến thưởng thức. Không chỉ làm say lòng con người, các món ăn biển còn tạo nên thương hiệu và giá trị kinh tế cho vùng biển.
