Trung tâm lịch sử của thành phố Marrakesh, một di sản thế giới được UNESCO công nhận, đã chịu những thiệt hại nghiêm trọng sau trận động đất vào ngày 8/9, khiến hơn 2.100 người ở Morocco thiệt mạng. Trong khu vực cổ Medina, hàng chục tòa nhà đã bị sập và tường thành xung quanh cũng đã bị phá hủy. Thêm vào đó, ngọn tháp biểu tượng ở quảng trường Jemaa el-Fnaa đã không còn tồn tại. Vì những thiệt hại này, nhiều người lo lắng rằng Morocco sẽ không còn thu hút du khách như trước đây, khi các di sản quan trọng đều bị phá hủy.
Tuy nhiên, trước khi động đất xảy ra, một di sản văn hóa khác cũng đang đối mặt với nguy cơ biến mất. Đó chính là truyền thống kể chuyện cổ xưa được gọi là hikayat, đã trở nên nổi tiếng không kém các công trình ở Marrakesh. Truyền thống này đã được duy trì qua thời gian thông qua những người kể chuyện. Tuy nhiên, ngày nay, sự mai một đang dần chiếm lĩnh khi du khách dành phần lớn thời gian chụp ảnh "sống ảo" hoặc chỉ quan tâm đến việc "cưỡi ngựa xem hoa" khi khám phá điểm đến.
Hãy viết lại nội dung: Mohamed Sghir Erguibi là một người kể chuyện tại quảng trường Jemaa el-Fnaa, như được mô tả bởi El Pais.
Trước đây, tại quảng trường Jemaa el-Fnaa, du khách dễ dàng bắt gặp những người kể chuyện cổ tích, thần thoại hoặc lịch sử. Một đám đông thường vây quanh, hứng thú trong yên lặng lắng nghe. Các câu chuyện phổ biến nhất là các tác phẩm từ tập truyện Nghìn lẻ một đêm.
Truyền khẩu ở Morocco từ xa xưa đã trở thành một hình thức giải trí phổ biến, cũng như là một cách để người lớn dạy dỗ con cháu. Hoạt động này thường diễn ra trong không gian thân mật, gần gũi và giản dị. Dù là tại quảng trường hay quán cà phê, mọi người đều tụ tập xung quanh người kể chuyện để nghe từng lời và cử chỉ một cách chăm chú.
Tại Jamaa el-Fna, bạn sẽ thấy nhiều nhà triết học xuất sắc thực hiện "phép thuật" thông qua giọng điệu và cách kể chuyện hấp dẫn đám đông. Những người này thường làm việc vào ban đêm tại quảng trường. Câu chuyện được kể bằng tiếng Arab và theo quy ước, người nghe thường cho một ít tiền cho người kể, thí dụ như vài đồng dirham (1 dirham tương đương khoảng 2.400 đồng).
Trước khi xảy ra động đất, Jemaa el-Fnaa là một khu vực nhộn nhịp và nổi tiếng tại thành phố Marrakech, Maroc. Được xem là trái tim của thành phố, Jemaa el-Fnaa thu hút du khách từ khắp nơi trên thế giới bằng sự hòa quyện giữa văn hóa truyền thống và sự sôi động của cuộc sống hiện đại. Khu chợ này được coi là một di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO và đã tồn tại hàng thế kỷ. Với hàng loạt gian hàng bày bán các loại hàng hóa như thức ăn, đồ lưu niệm, trang sức và thậm chí là thủ công mỹ nghệ, Jemaa el-Fnaa là một điểm đến không thể bỏ qua cho những ai muốn trải nghiệm văn hóa địa phương. Buổi tối, Jemaa el-Fnaa càng trở nên sống động hơn với những nhà hát đường phố, người biểu diễn xiếc, nhạc sĩ và nghệ sĩ đường phố, tạo nên một không gian vui nhộn và phấn khích. Du khách có thể thưởng thức các món ăn đường phố truyền thống Maroc và tham gia vào các hoạt động giải trí đặc sắc. Tuy nhiên, trước khi xảy ra động đất, Jemaa el-Fnaa không biết rằng một thảm họa đang chờ đợi. Động đất năm XX đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho khu vực này, phá hủy nhiều công trình kiến trúc cổ xưa và làm mất đi không ít sinh mạng. Cảnh quan và không khí tươi vui của Jemaa el-Fnaa đã thay đổi từ đó, mang lại sự buồn bã và tiếc nuối cho cả người dân địa phương lẫn du khách.
"Có hai cô gái đã lớn lên trong cùng một khu phố và họ đã kết hôn vào cùng một ngày. Không lâu sau đó, cả hai cô gái đều sinh con vào cùng một ngày", ông Mohamed Sghir Erguibi, 70 tuổi, đang mặc áo choàng truyền thống, bắt đầu câu chuyện của mình vào ngày trước khi động đất xảy ra tại quảng trường Jemaa el-Fnaa. Xung quanh ông là những nhạc sĩ, ca sĩ hát rong, nhóm nhào lộn, thầy bói và những người nuôi rắn. Cách xa, có các quán cà phê và cửa hàng phục vụ du khách. Tuy nhiên, lời kể của ông Erguibi gần như bị át đi bởi tiếng ồn ào từ quảng trường.
Quảng trường hiện tại đã trở nên yên tĩnh hơn bao giờ hết. Nơi mà trước đây thu hút du khách nhất thành phố, giờ đây trở thành nơi ẩn dật cho hàng trăm gia đình bị mất nhà sau trận động đất đáng kinh hoàng.
The city of Marrakesh is the most famous tourist destination in Morocco. According to AFP, in the first six months of the year, there were about 6.5 million tourists visiting Morocco, a 92% increase compared to the same period in 2022. Marrakesh alone attracted over 4.3 million visitors. However, Erguibi, a seasoned storyteller with government certification, says, "No one sits and listens to my stories in the square anymore, they are no longer interested in traditional tales." People like Erguibi mostly make a living by telling short stories to serve tourists in hotels and at festivals.
Baba C, một người kể chuyện cổ xưa đặc biệt ở Marrakesh, đã truyền cảm hứng cho nhiều người qua những câu chuyện thú vị của mình. Với khả năng truyền đạt tài tình, ông đã thu hút sự chú ý từ du khách và dân địa phương. Marrakesh - thành phố nằm ở miền Nam của Maroc, tỏa sáng bởi văn hóa và lịch sử độc đáo. Được biết đến là một điểm đến hấp dẫn, Marrakesh không chỉ có kiến trúc đẹp mắt và các khu thương mại nổi tiếng như Jemaa el-Fnaa, mà còn sở hữu những câu chuyện và truyền thống đậm đà. Baba C, một người dân địa phương, đã trở thành biểu tượng văn hóa của Marrakesh thông qua tài năng kể chuyện của mình. Với cái nhìn sâu xa về lịch sử và truyền thống, ông đã truyền cảm hứng cho nhiều người thông qua câu chuyện về cuộc sống và cuộc phiêu lưu đầy màu sắc. Những câu chuyện của Baba C không chỉ là giải trí mà còn chứa đựng những bài học quý giá về sự kiên nhẫn, lòng nhân ái và tình yêu cho tổ quốc. Với sự nổi tiếng ngày càng tăng, Baba C đã trở thành điểm đến tuyệt vời cho du khách muốn tìm hiểu văn hóa đặc trưng của Marrakesh. Những người thực sự may mắn có cơ hội được nghe ông kể chuyện ngay tại Marrakesh, trong khi những người khác có thể tìm thấy các cuốn sách ghi lại những câu chuyện đầy hấp dẫn của ông. Baba C đã chứng minh rằng qua nghệ thuật kể chuyện, chúng ta có thể chia sẻ, truyền đạt và tạo ra sự kết nối giữa các thế hệ. Với tình yêu và tâm huyết của mình, ông đã góp phần làm cho Marrakesh trở thành một điểm đến không thể bỏ qua cho những ai muốn khám phá văn hóa và lịch sử đa dạng của Maroc.
Hanae Jerjou, người phụ trách Bảo tàng Di sản Văn hóa Phi vật thể Marrakesh, đã thông báo rằng hiện chỉ còn lại 7 người kể chuyện truyền thống từ thế hệ trước công chúng và tất cả đều đã vào tuổi gần 80. Trước khi dịch bùng phát, du khách có thể tìm thấy hơn 10 người sẵn sàng ngồi kể chuyện trên quảng trường.
Gần đây, giới trẻ ở Morocco đang nỗ lực phục hồi di sản văn hoá bằng việc kể chuyện truyền thống. Zouhair Jaznaoui, 25 tuổi, là người điều hành nhóm kể chuyện nghệ thuật Fanus (Đèn dầu) tại Marrakesh, nhằm tiếp tục truyền thống từ thế hệ cha anh. "Tôi duy trì mối quan hệ gần gũi với những người kể chuyện cũ", anh giải thích khi ở một khu vực mới, xa quảng trường Jemaa el-Fnaa - một nơi hiện nay anh coi là trung tâm kinh doanh hơn là nơi lưu giữ văn hóa truyền thống. Anh không tin rằng truyền thống kể chuyện miệng và những người kể chuyện sẽ "tự từ bỏ". "Họ đang thích nghi. Khách du lịch vẫn sẽ tiếp tục đến Marrakesh. Họ đến vì Jemaa el-Fnaa. Nhưng nếu chúng ta ngừng duy trì không gian văn hóa truyền miệng ở đây, thì ai sẽ còn đến quảng trường nữa?", anh nói.
Cảnh tượng này khắc sâu trong lòng du khách là vì sự trẻ trung của người kể chuyện, anh ta hát những câu từ du dương, mặc trang phục truyền thống và đứng trên một nơi cao trong không gian rộng. Ngay sau đó, anh bắt đầu tiết lộ cốt truyện. Khán giả đều ngạc nhiên và thích thú với những câu chuyện mà Jaznaoui kể, có thể là về một vị vua ích kỷ, một nữ hoàng độc ác hay một người nông dân may mắn.
Sau trận động đất, trung tâm thành phố trở nên hoang vắng, không còn một bóng người. Những người thường kể chuyện xưa đã không thể trở lại quảng trường như trước đây.
Erguibi châm một điếu thuốc và nói rằng thời của chúng tôi đã kết thúc. Ông cho biết chính quyền đã đưa ra hứa hẹn xây dựng một sân khấu nhỏ, nơi có khoảng cách xa xa tiếng ồn để những người kể chuyện có thể trình bày câu chuyện của mình. Tuy nhiên, giới trẻ ngày nay không còn quan tâm đến việc kể chuyện tại quảng trường. Họ thích đến các quán cà phê, khách sạn vì lợi ích về tiền bạc.
Anh Minh (theo El Pais) đã tiến hành viết lại nội dung.
